Niềng răng mắc cài kim loạiĐể có thể niềng hàm răng khấp khểnh sao cho thẳng hàng, bác sĩ phải trải qua một quá trình tạo ra các khoảng sao cho đủ khoảng trống nhằm kéo răng dịch chuyển về đúng vị trí. Trong chỉnh nha có nhiều phương pháp tạo khoảng trống khác nhau để sắp đều răng như là: di xa, cắt kẽ, nhổ răng hay là nong rộng cung hàm.
Mỗi phương pháp chỉ định cho từng trường hợp khác nhau. Vậy phương pháp nong hàm là gì? Hướng dẫn nong hàm và Giải mã tính khoa học của nong hàm. Hãy cùng Nha khoa Thùy Anh tìm hiểu về phương pháp nong hàm và giải đáp tất cả vấn đề về nong hàm khi niềng răng.
Nong hàm là gì? Mục đích của nong hàm là gì?
Nong hàm là một kỹ thuật được sử dụng trong chỉnh nha, sử dụng khí cụ chuyên biệt để nới rộng cung hàm, nhằm tăng diện tích vòm miệng, có thêm khoảng trống để sắp đều răng, mở rộng cung cười, mở rộng đường thở.
Một số ví dụ bệnh nhân nong hàm tại Nha khoa Thùy Anh:
– Trường hợp thứ nhất
Tình trạng: Có khoảng tối hai bên khóe mép quá lớn, răng khấp khểnh và hô ra phía trước.
Trong tình trạng này chúng tôi nong hàng nhằm tạo thêm khoảng trống để sắp đều răng, đồng thời giúp cung cười đầy đặn rạng ngời hơn.
Dưới đây là hình ảnh trước sau khi nong hàm, các bạn có thể so sánh để hiểu rõ cơ chế hoạt động của hàm nong.
– Trường hợp thứ hai
Tình trạng: bạn khách hàng bị khớp cắn ngược, hẹp trầm trọng hàm trên, kết hợp răng chen chúc khấp khểnh.
Trong trường hợp này chúng tôi tiến hành nong hàm trên và giải khớp cắn ngược kết hợp niềng răng.
Qua hình ảnh các bạn có thể thấy răng đã đều đặn và cung người cân đối hơn.
Nong hàm sẽ được thực hiện thông qua các khí cụ chuyên dụng, bác sĩ nha khoa sẽ từ từ đẩy các răng ở trên cung hàm cách xa nhau. Khi đó thì vòm miệng sẽ bắt đầu hình thành xương mới giúp hàm dần dần rộng ra.
Đây là hình ảnh minh họa khí cụ nong hàm, với ốc nong ở giữa khi xoay vòng tròn theo hình mũi tên thì hàm sẽ từ từ mở rộng ra.
Lịch sử nghiên cứu về nong hàm
Tiếp theo là chúng ta cùng điểm qua về lịch sử nghiên cứu. Cung hàm hẹp ghi nhận trong Y văn cách đây hàng nghìn năm do Hippocrates – người cha đẻ của nền Y học thế giới đề cập tới.
Năm 1860 Emerson C.Angell lần đầu tiên thực hiện nong hàm cho một bé gái 14 tuổi trong 2 tuần, đó là thời điểm đã cách đây 165 năm. Sau đó rất nhiều những nhà chỉnh hình răng mặt lỗi lạc như là Walter năm 1877, hay là Pfaff năm 1929, Hass năm 1960 điều trị nong hàm trên bệnh nhân và thu được những kết quả đáng ghi nhận.
Cho tới ngày nay, qua nhiều nghiên cứu khoa học cũng như là kết quả điều trị lâm sàng, nong hàm là một trong những phương pháp chính nhằm giải quyết bài toán không chỉ về thiếu một khoảng sắp đều răng, mà còn tạo sự cân đối về cấu trúc khung xương mặt.
Vậy cơ sở khoa học của nong hàm là gì?
Sự tăng trưởng theo chiều ngang của xương hàm rất là quan trọng trong chỉnh hình răng mặt, thường sự tăng trưởng theo chiều ngang sẽ chấm dứt trước các chiều thế tăng trưởng khác. Một khi sự tăng trưởng này bị giới hạn dù nguyên nhân có do cấu trúc xương hoặc là do răng hay là do hệ cơ hàm, cũng sẽ gây nên hẹp hàm.
Thống kê cho thấy rằng sự thiếu hụt theo chiều ngang chiếm tỉ lệ từ 8 đến 18% bệnh nhân tư vấn niềng răng. Trên thực tế các biểu hiện của hẹp hàm có thể gặp như là: dạng cung hàm hình chữ V, có cắn chéo ở vùng răng hàm.
Hẹp hàng thì thường hay xảy ra ở hàm trên nhiều hơn so với hàm dưới, hơn thế nữa đường khớp hàm dưới thường cốt hóa từ rất là sớm, trong khi đó đường khớp hàm trên cốt hóa muộn hơn, thường là ngoài 20 tuổi. Do đó nong hàm chỉ định cho xương hàm trên là phổ biến hơn.
Cấu trúc giải phẫu của xương
Để hiểu về nong hàm chúng ta cần hiểu một chút về cấu trúc giải phẫu của xương.
Xương hàm trên là một xương ghép nối bởi hai nửa trái phải thông qua một đường khớp và được liên kết với xương khác của mặt.
Đường nối giữa xương hàm trên bên phải và trái được gọi là đường khớp dọc giữa. Ở trẻ em thì đường khớp này chủ yếu là dải xơ và chúng chỉ cốt hóa khoảng 5% trước 25 tuổi. Tỷ lệ này dao động trong khoảng từ 15 đến 27 tuổi, nữ thì xảy ra cốt hóa sớm hơn ở nam.
Việc hẹp hàm cần được xác định là nguyên nhân do xương hay là do răng. Đây là vấn đề hết sức quan trọng trong điều trị nhằm lựa chọn khí cụ chính xác cho từng trường hợp. Vì nếu không chuẩn đoán đúng, lựa chọn sai chính cụ thì việc nong hàm sẽ không có hiệu quả mà còn gây ra những tác hại không mong muốn cho răng.
Để chẩn đoán hẹp hàm, bác sĩ chỉ nha sẽ chỉ định bệnh nhân chụp phim X quang có tên là Posterior Anterior (gọi tắt là PA). Trên phim PA bác sĩ chỉnh nha đo đạc các chỉ số, từ đó sẽ khẳng định được là nguyên nhân hẹp hàm là do xương hay là do răng.
Ngoài ra thì bác sĩ sẽ phân tích trên mẫu hàm thạch cao, khoảng cách giữa hai răng hàm lớn thứ nhất (răng số 6). Nếu khoảng cách này nhỏ hơn 55 đến 60mm đối với người Việt Nam, thì thường sẽ có chỉ định nong hàm.
Một điều quan trọng cần nhắc lại đó là: tuổi tăng trưởng của bệnh nhân. Như đã nói ở trên, liên quan đến vấn đề cấu trúc giải phẫu thì việc nong hàm ở trẻ em cao sẽ mang lại hiệu quả cao hơn ở người lớn. Tuy nhiên nói như vậy không có nghĩa là người lớn không thể nong hàm.
Chỉ định, phân loại các khí cụ nong hàm
Dựa trên phân tích X quang cũng như mẫu hàm đã nêu ở trên, bác sĩ chỉnh nha sẽ chỉ định nong xương hay là nong răng cho từng trường hợp.
Khí cụ nong hàm ở đây thường được chỉ định là các loại hàm nong. Hàm nong sẽ tác động những lực chỉnh nha lên răng, xương ổ răng hoặc là xương hàm tạo nên tác động nới rộng cung hàm.
Với trường hợp hàm do răng hoặc là Xương mổ răng
Lực nong hàm sẽ nhỏ, yếu tác động chậm lên răng, từ đó tác động lên các mô xương xung quanh răng làm răng dịch chuyển trong xương. Khi đó khung hàng sẽ giãn rộng ra.
Hình thức nong này được gọi là nong chậm. Với hình thức nong chậm, trung bình mỗi tuần mức độ nong rộng thêm của cung hàm đạt được khoảng từ 0.5 – 1mm, và mức tối đa có thể đạt được là khoảng 7 – 8mm. Thời gian cần mang khí cụ nong tối thiểu từ 2 – 6 tháng.
Các khí cụ được chỉ định cho dạng nong chậm này như:
+ Thứ nhất đó là dây cung nóng chậm, dạng dây cung với đường kính rộng khi đi vào mắc cài nó sẽ có tác dụng làm giãn rộng xương ổ răng.
+ Thứ hai đó là khay chỉnh nha trong suốt invisalign, trong trường hợp bệnh nhân lựa chọn phương pháp chỉnh nha bằng hệ thống máng trong suốt invisalign mà có chỉ định nong hàm thì hệ thống máng trong suốt này cũng được tích hợp khả năng nong hàm.
+ Thứ ba đó là hàm nong Quad helix và hàm nong Transforce, các dạng hàm nong này được gắn cố định vào phía vòm miệng. Hàm nong tháo lắp có ốc nong có thể tháo lắp được.
Với trường hợp hẹp hàm do xương
Ở trường hợp này, cần xác định tuổi tăng trưởng của bệnh nhân là bao nhiêu. Vì mục tiêu nong hàm này là tách đường khớp giữa khi nó chưa cốt hóa hoàn toàn, nếu bệnh nhân đã hết tuổi tăng trưởng khi đó đường khớp giữa đã cốt phá thì sẽ rất nguy hiểm. Vì đường khớp khi cốt hóa sẽ không đáp ứng với lực tách đường khớp do khí cụ gây ra. Thay vào đó sang sẽ chịu lực hoàn toàn một lực lớn so với sức chịu đựng của răng, từ đó sẽ gây tác động xấu đến răng, thậm chí có thể gây rụng răng chứ không làm nới rộng cung hàm.
Hình thức nong xương này được gọi là nong nhanh, thời gian nong khoảng từ 4 đến 6 tháng.
Các khí cụ nong xương thường được chỉ định như:
+ Rapid maxillary expande (RPE), đây là một loại hàm gắn cố định phía vòm miệng, có ốc screws ở giữa, cần có một que vặn. Bác sĩ sẽ hướng dẫn bệnh nhân là vặn ốc nong mỗi ngày hoặc là mỗi tuần để đạt hiệu quả năm xưng tối ưu.
+ Khí cụ nong nhanh thứ hai đó là Miniscrew – assisted rapid palatal expander (MARPE). Đây là hàm nong nhanh khẩu cái hỗ trợ bởi các minivis, với các loại hàm nong này bác sĩ sẽ đạt 4 minivis phía khẩu cái và đặt hàng nong tựa lên trên các minivis. Khi bạn con ốc ở giữa hàm nong sẽ có tác dụng tách rộng cung hàm. Với loại hàm nong này, ngay cả với người ở độ tuổi ngừng tăng trưởng thì vẫn đạt được hiệu quả các đường khớp giữa, nong rộng cung hàm.
Vậy sử dụng hàm nong như thế nào?
Với hàm nong chậm, bệnh nhân không cần tự thao tác gì trên đó. việc đơn giản là đến đúng hẹn và bác sĩ sẽ kích hoạt cho bạn và bạn chỉ được chờ đợi kết quả cuối.
Với hàm nong nhanh, thì việc sử dụng hàm nong nhanh có chút phức tạp hơn và thường bệnh nhân phải tự làm theo hướng dẫn cách quay, số vòng quay cũng như là cách sử dụng cây vặn như thế nào, đều được bác sĩ dặn dò trước khi bạn rời khỏi phòng nha.
Thông thường, bác sĩ Thùy Anh trực thuộc tại Nha khoa Thùy Anh hay chỉ định cho bệnh nhân xoay theo hướng mũi tên được đánh dấu trên hàm nong và thường là xoay vào trong bằng tay xoay chuyên dụng. Số vòng tùy thuộc vào từng ca, thông thường, bệnh nhân nên xoay hai lần một ngà,y mỗi lần hai vòng và thực hiện liên tiếp trong vòng 7 ngày. Sau đó quay lại tái khám để kiểm tra hiệu quả.
Quá trình nong hàm thường chỉ kéo dài trong 10 ngày và tiếp tục duy trì cho đến khi mua xương hình thành đầy đủ các bạn lưu ý rằng tay xoay này rất nhỏ và nhọn, thế nên nếu rơi vào họng rất nguy hiểm. Vì vậy, việc sử dụng 1 dây thun để cột vào trong ngón tay sẽ đảm bảo an toàn tuyệt đối ngày và tiếp tục duy trì cho đến khi mô xương hình thành đầy đủ.
Lưu ý
Tay xoay này rất nhỏ và nhỏ thế nên Nếu rơi vào hỏng bệnh nhân thì hết sức nguy hiểm. Vì vậy sử dụng một dây thun để cột chúng vào ngón tay sẽ đảm bảo an toàn tuyệt đối.
Việc xoay hàm nong rất đơn giản, đối với trẻ nhỏ bệnh nhân vẫn có thể hoàn toàn có thể làm được.
Nhưng nếu bạn gặp khó khăn trong thao tác hãy nhấc điện thoại và gọi ngay cho chúng tôi để được hỗ trợ kịp thời nhất.
Như vậy nong hàm trong niềng răng là một bước đòi hỏi nhiều kỹ thuật trong quá trình chỉnh nha, cần được chuẩn đoán và chỉ định chính xác. Không phải trường hợp nào cũng được chỉ định nong hàm. Cũng như phương pháp nong hàm trong mỗi trường hợp có chỉ định nong là khác nhau sau đó bạn cần đến các trung tâm nha khoa uy tín để được chuyên gia về chỉnh nha thăm khám chẩn đoán và tư vấn cụ thể.
Hy vọng qua bài viết đã đem lại những kiến thức bổ ích cho các bạn về phương pháp nong hàm trong chỉnh nha.
