Niềng răng mắc cài kim loạiThói quen đẩy lưỡi, hay là đẩy lưỡi bẩm sinh, là một biểu hiện thường gặp ở trẻ nhỏ và có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng đối với sức khỏe răng, khớp cắn và thậm chí ảnh hưởng đến phát âm của trẻ. Ở người lớn, tật đẩy lưỡi cũng có thể gây ra các vấn đề như tình trạng hô, khe thưa răng cửa ngày càng trầm trọng. Đối với những người đang thực hiện niềng răng, tật đẩy lưỡi được coi là một trong những kẻ thù nguy hiểm nhất cần được chú ý và kiểm soát.
Vậy tật đẩy lưỡi là gì?
Lưỡi của chúng ta thường nằm hoàn toàn trong khoang miệng trong tình trạng bình thường, không tạo ra lực đẩy lên các răng. Tuy nhiên, nếu lưỡi đặt sai tư thế giữa răng hàm trên và hàm dưới, đẩy vào gót răng cửa hàm trên khi nuốt hoặc trong trạng thái nghỉ, điều này có thể gây tác động tiêu cực đối với cả thẩm mỹ và chức năng của bộ răng.
Tật đẩy lưỡi thường xuyên xuất hiện ở trẻ nhỏ với tỷ lệ từ 60-90%. Mỗi người bình thường thực hiện động tác nuốt khoảng 1000-2000 lần mỗi ngày, tạo ra lực đẩy khoảng 1800g (4 pound) mỗi lần nuốt. Lực đẩy này, nếu tác động lâu dài và mãn tính, có thể dẫn đến tình trạng răng lệch, từ trung bình đến nặng. Dấu hiệu rõ ràng nhất của tật đẩy lưỡi nặng là cắn hở, hô, và thưa răng.
Cắn hở xảy ra khi hàm trên và dưới không thể cắn chặt lại khi đóng miệng. Điều trị cắn hở thực tế là một trong những quá trình điều trị khó khăn nhất trong lĩnh vực chỉnh nha. Ngay cả khi niềng răng có thể giải quyết vấn đề cắn hở, duy trì kết quả vẫn đòi hỏi sự nỗ lực từ bản thân bệnh nhân. Tập lưỡi đều đặn để giảm dần và loại bỏ tật đẩy lưỡi là rất cần thiết.
Tình trạng đẩy lưỡi có thể là đẩy ra phía trước, sang một bên hoặc cả hai bên, và có thể gây ra nhiều hậu quả đáng kể trên bộ răng, bao gồm cắn hở, răng thưa ở phía trước, và khó khăn trong việc phát âm âm thanh như s, z.
Nguyên nhân gây ra tật đẩy lưỡi
Hiện nay, nguyên nhân chính gây ra tình trạng đẩy lưỡi vẫn chưa được xác định một cách chính xác. Nha sĩ cũng gặp khó khăn trong việc xác định một nguyên nhân cụ thể, và có những giả thuyết trong lĩnh vực y học đưa ra, bao gồm:
– Do nguyên nhân từ một số núm vú nhân tạo dùng cho trẻ.
– Kích thước lưỡi lớn bất thường định danh bằng thuật ngữ macroglossia
– Do mất răng sữa sớm đặc biệt là nhóm răng cửa khi đó lưỡi có xu hướng bít kín khoảng trống còn lại.
– Bệnh nhân có bệnh lý viêm đau họng mãn tính khó nuốt, VA…
– Tật cắn đồ vật hoặc mút ngón tay
– Dị ứng, tắc nghẹt mũi khiến bệnh nhân hay thở miệng, từ đó rối loạn tư thế lưỡi
– Do chấn thương tâm lý, stress
– Lưỡi dính hoặc phanh lưỡi bám thấp…
Làm thế nào để sửa thói quen đẩy lưỡi?
Có một số bài tập đơn giản giúp bạn điều chỉnh lại thói quen, hỗ trợ quá trình nuốt đúng hơn. Đối với trẻ em, hãy bắt đầu tập lưỡi khi trẻ khoảng 8 tuổi. Trong độ tuổi này, việc giảng dạy các bài tập có thể trở nên khó khăn, và một số bài tập sử dụng viên kẹo có thể gây nguy hiểm cho bé.
Dưới đây là hướng dẫn thực hiện một số bài tập:
- Đặt đầu lưỡi vào mặt trong của lợi, ngay phía sau răng cửa hàm trên.
- Cắn hai hàm lại với nhau.
- Nuốt nhưng điều chỉnh để lưỡi không chạm vào các răng cửa. Động tác đúng là lưỡi đi lên phía vòm họng.
Hãy coi mỗi dòng là một nhịp đếm và sau đó đếm 1, 2, 3. Dành thời gian hàng ngày để tập luyện và khi bạn cảm thấy thành thạo, hãy thử tập với đồ ăn nhẹ hoặc nước lọc. Quá trình này đòi hỏi sự kiên nhẫn, vì tật đẩy lưỡi có thể gây hại cho chức năng và thẩm mỹ của răng. Vì vậy, việc tập lưỡi là một vấn đề quan trọng, không nên xem nhẹ và bạn không nên từ bỏ.
Lập kế hoạch thực hiện bài tập nuốt khoảng 2 lần mỗi ngày, mỗi lần khoảng 5 phút. Bạn có thể quan sát hiệu quả bằng cách sử dụng ngón tay để giữ cho 2 môi mở khi đứng trước gương, và khi nuốt, bạn sẽ thấy rõ lưỡi không đẩy vào răng nữa là đã đạt yêu cầu.
Đối với tình trạng đẩy lưỡi trong tư thế nghỉ, thường môi sẽ không đóng chặt, miệng mở, và lưỡi đẩy ra phía trước. Hãy chú ý đến cảm giác lưỡi chạm vào răng thay vì vùng lợi. Bài tập được khuyến cáo là đặt đầu lưỡi lên vòm họng, sau đó tạo ra các tiếng tặc tặc liên tục.
Nhớ rằng mỗi khi bạn phát hiện lưỡi đẩy vào răng, hãy tiếp tục tập luyện. Bài tập này rất hiệu quả trong việc giảm hô cho bệnh nhân có lưỡi to kết hợp đẩy lưỡi. Đối với trẻ em, phụ huynh có thể thay đổi bài tập bằng cách yêu cầu trẻ phát âm các chữ cái như D, T, K, L hoặc hát các bài hát đơn âm theo hướng dẫn của bác sĩ trị liệu.
Bài tập chữa tật đẩy lưỡi với thun tách kẽ
Bác sĩ có thể cung cấp cho bạn một số thun tách kẽ và nhiệm vụ của bạn là đặt vòng thun vào đầu lưỡi, sau đó thực hiện các động tác như đẩy thun chạm vào vòm miệng, đặc biệt là vùng khẩu cái lõm ở phía sau răng cửa hàm trên. Bạn cần duy trì sự ổn định để vòng thun không rơi khỏi đầu lưỡi, và sau đó từ từ đẩy vòng thun ra sau càng tốt, tiếp theo là đẩy trở lại vòm miệng. Lặp lại động tác này nhiều lần để điều chỉnh phản xạ và vị trí cơ lưỡi.
Ngoài việc tự tập luyện, bác sĩ chỉnh nha có thể hỗ trợ bạn bằng cách sử dụng một số khí cụ như nút chặn lưỡi đặt vào mặt trong răng cửa hàm trên, hàng rào chặn lưỡi, hoặc thanh khẩu cái hỗ trợ tập lưỡi. Bác sĩ sẽ gắn cố định trong miệng một viên bi nhựa có thể xoay tròn, khiến lưỡi phản xạ vờn và tương tác với viên bi. Khi đó, lưỡi buộc phải đặt cao lên vòm họng và không còn đẩy vào răng nữa. Đây là một khí cụ phổ biến được Nha Khoa Thùy Anh sử dụng, tương tự như bài tập với viên kẹo không đường kinh điển. Nguyên tắc của nó giống như khi phụ huynh đưa cho trẻ một viên kẹo và yêu cầu giữ nguyên bằng đầu lưỡi, giúp lưỡi uốn lên và quên đi phản xạ đẩy. Tuy nhiên, không khuyến cáo sử dụng viên kẹo tại phòng khám do nguy cơ hóc dù, đặc biệt là với trẻ dưới 8 tuổi.
Hàng rào chặn lưỡi thường được áp dụng để cưỡng buộc lưỡi đối với trẻ không thể hợp tác trong quá trình tập luyện. Nút chặn lưỡi đặt vào mặt trong răng cửa để nhắc nhở và huấn luyện vị trí của lưỡi, tránh lưỡi chạm vào vị trí này. Nếu phản xạ đẩy lưỡi chưa được điều chỉnh đúng, bệnh nhân có thể tự nhận thức thông qua dấu hằn của nút chặn trên bề mặt đầu lưỡi.
Cảm ơn các bạn đã theo dõi. Kiểm soát tật đẩy lưỡi là một công việc quan trọng hàng ngày tại phòng khám, và hy vọng thông tin trong bài viết sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về tác hại, cơ chế và các bài tập hiệu quả trong việc điều trị tật đẩy lưỡi.
